Rat u Siriji traje već punih osam godina, a do sada su stotine hiljada ljudi poginule i milioni osoba završile u izbjeglištvu. Zvaničnici Ujedinjenih nacija u više navrata su izvještavali o gnusnim ratnim zločinima, upotrebi hemijskog oružja, nezakonitim hapšenjima i torturi.

Rat u Siriji počeo je 15. marta 2011. godine kada su snage odane režimu sirijskog predsjednika Bashara al-Assada silom pokušale ugušiti masovne antivladine proteste koji su u toj zemlji pokrenuti u okviru regionalnih revolucija poznatih pod nazivom Arapsko proljeće.

Demonstranti su tražili okončanje nezaposlenosti i korupcije te promjenu jednopartijske vlasti koja je u Siriji na snazi pola vijeka. Studenti u Derai su na zidu škole ispisali poruku “Diktatore, došao je red i na tvoj odlazak“, što je izazvalo žestoku reakciju vojske.

Zbog činjenice da u Siriji nema nadležnih predstavnika Ujedinjenih nacija koji bi vodili evidenciju, još uvijek se ne zna precizan bilans stradanja u ratu. Reporteri AA javljaju da se radi o stotinama hiljada poginulih civila i 5.684 miliona prisilno raseljenih.

Prema podacima Komesarijata Ujedinjenih nacija za izbjeglice (UNHCR), Republika Turska je zbrinula 3.644 miliona izbjeglica iz Sirije. U Liban je izbjeglo 946.000 sirijskih izbjeglica, u Jordan 670.000, u Iran 253.000, a u Egipat 133.000.

Unutar Sirije prisilom je raseljeno 6,6 miliona civila. U ratom pogođenoj Siriji je i 2,98 miliona civila koji se bore za preživljavanje u nepristupačnim regijama ili u regijama koje su pod potpunom opsadom.

Sirijska mreža za ljudska prava (SNHR) objavila je 11. marta izvještaj u kojem se navodi kako je od početka rata od torture u zatvorima Assadovog režima umrlo najmanje 13.983 zatvorenika. Isti izvor navodi da se u zatvorima Assadovog režima trenutno nalazi najmanje 127.916 osoba.

Hemijsko oružje korišteno je u najmanje 216 napada u Siriji, a snage odane Asadovom režimu izgladnjivanje ljudi u regijama pod opsadom koriste kao ratno sredstvo. U tim zločinima ubijen je najmanje 921 civil, uključujući 398 djece i 187 žena.

Teroristička organizacija YPG/PKK i dalje u zarobljeništvu drži najmanje 2.705 osoba, dok se ne zna ništa o sudbinama 8.143 osoba koje su bile zarobljenici terorista ISIS-a.

Nakon punih osam godina rata, snage odane režimu sirijskog predsjednika Assada uz podršku Rusije i Irana pod kontrolom drže oko 60 posto teritorije Sirije.

Opozicione snahe i antirežimske militantne grupe kontroliraju desetinu teritorije unutar granica Sirije.

Najmanje 28 posto teritorije Sirije pod okupacijom je terorističke organizacije YPG/PKK koju podržava i SAD, dok teroristi ISIS-a pod okupacijom drže manje pustinjske enklave koje čine manje od dva posto ukupne površine Sirije.

Republika Turska istakla se kao dobar susjed i otvorila granice milionima sirijskih izbjeglica, a turske vlasti od početka rata glasno zagovaraju očuvanje teritorijalne cjelovitosti Sirije.

Zvanična Ankara se zato najoštrije protivi pokušajima da se u sjevernom pograničnom pojasu Sirije formira teroristički koridor koji bi predstavljao najveću prijetnju očuvanju cjelovitosti Sirije.

Kako bi to spriječile, turske oružane snage su 2016. i 2018. godine izvele uspješne antiterorističke operacije “Štit Eufrata“ i “Maslinova grana“ kojima je neutralizirano prisustvo terorista ISIS-a i spriječen plan uspostave koridora terorista YPG/PKK-a.

Turska je i na međunarodnom planu predvodnik brojnih inicijativa za očuvanje cjelovitosti njenog južnog susjeda Sirije.

Od početka 2017. godine se u kazahstanskoj Astani vodi mirovni proces za Siriju u kojem su Turska, Rusija i Iran glavni zagovornici očuvanja cjelovitosti i suverenosti Sirije.

Trenutno u Siriji o humanitarnoj pomoći direktno ovisi najmanje 13,1 milion civila, a ovako izgleda hronologija glavnih prekretnica koje su se dogodile u proteklih osam godina:

15. mart 2011.: Rat u Siriji počeo je napadom vojske na mirne studentske proteste u Deri. Protesti su brzo buknuli u ostatku zemlje.

26. april 2011: Sirijska režimska vojska zauzela je Derau.
Januar – februar 2012.: Došlo je do eskalacije oružanih sukoba između snaga odanih Assadovom režimu i opozicionih grupa.

30. juni 2012.: U Ženevi su počeli pregovori o političkoj tranziciji u Siriji.

Juli – decembar 2012.: Teroristička organizacija YPG/PKK okupirala je distrikte Ayn al-Arab i Afrin te od režimskih snaga preuzela kontrolu u distriktu Amude.

Maj 2013.: Turska je SAD-u predložila plan koji je sadržavao tri tačke i to uvođenje zabrane za sve letove u Siriji, uspostavu sigurne zone za civile i zajedničku kopnenu intervenciju koalicionih snaga.

21. august 2013.: Assadove režimske snage su u hemijskom napadu u Istočnoj Guti ubile najmanje 1.400 civila. SAD se nije odlučio na intervenciju, već je postigao dogovor s Rusijom o uništavanju hemijskog oružja u Siriji.

Januar 2014.: Assadove snage počele su gubiti snagu, a Iran mu je počeo slati pomoć u vidu šijitskih milicija. Teroristi ISIS-a okupirali su Rakku koja je bila pod kontrolom opozicije.

30. juni 2014.: Teroristička organizacija ISIS proglasila je takozvani halifat na teritoriji koju je okupirala u Siriji i Iraku.

22. septembar 2014.: Međunarodna koalicije predvođena SAD-om počela je izvoditi zračne napade na položaje terorista ISIS-a.

26. januar 2015.: Nakon četveromjesečnih sukoba i uz podršku SAD-a, teroristi YPG/PKK-a su okupirali Ayn al-Arab koji je bio pod okupacijom terorista ISIS-a. Tako je sklopljen savez između SAD-a i terorista YPG/PKK-a.

Mart 2015.: Opozicione snage preuzele su kontrolu u Idlibu.

21. maj 2015.: Teroristi ISIS-a okupirali su drevni grad Palmiru, čime su pod okupaciju stavili polovicu teritorije Sirije.

30. septembar 2015.: Rusija se direktno uključila u rat. Zračnim napadima na opozicione grupe je podržala režimske Assadove snage.

18. decembar 2015.: Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija usvojilo je Rezoluciju 2254. Tako je napravljena mapa puta za proces političke tranzicije u Siriji.

24. august 2016.: Turske oružane snage i pobunjenička Slobodna vojska Sirije pokrenule su antiterorističku operaciju “Štit Eufrata“ u kojoj je od terorista ISIS-a očišćeno 2.055 kilometara kvadratnih područja na sjeveru Sirije.

23. i 24. januar 2017.: Inicijativnom Turske i Rusije u Astani održana prva runda mirovnih pregovora.

23. februar – 4. mart 2017.: Zahvaljujući pregovorima u Astani, nakon godine zastoja obnovljeni su pregovori između Assadovog režima i opozicije u Ženevi. Rezultato nije bilo ni nakon devet rundi pregovora te godine.

4. april 2017.: Snage Assadovog režima su u hemijskom napadu u Khan Sheykhounu ubile najmanje 100 civila.

Oktobar 2017.: Teroristi YPG/PKK-a su od terorista ISIS-a preuzeli gradove Rakku i veći dio Deie ez-Zora, čime su pod okupaciju stavili skoro trećinu teritorije Sirije.

Novembar 2017.: Snage Assadovog režima intenzivirale su opsadu Istočne Gute. Stotine hiljada civila izloženo je najvećoj humanitarnoj krizi od početka rata u Siriji.

Januar 2018.: Turske oružane snage započele su operaciju “Maslinova grana“ s ciljem oslobađanja distrikta Afrina od terorista YPG/PKK-a i ISIS-a. Od terorizma je očišćeno 1.100 kilometara kvadratnih područja u toj sjeverozapadnoj sirijskoj regiji.

30. i 31. januar 2018.: U ruskom Sočiju održan je Kongres nacionalnog dijaloga Sirije. Usvojena je odluka o formiranju Komiteta za sastav novog sirijskog ustava.

14. mart – 24. april 2018.: Prisilno evakuirani civili iz Istočne Gute. Režimske snage zauzele tu regiju.

6. april 2018.: Assadov režim je usvojio zakonski akt kojim je počeo oduzimati imovinu civilima.

21. maj 2018.: Assadove režimske snage zauzele kompletnu teritoriju Damaska.

15. – 31. jula 2018.: Assadove režimske snage zauzele su južne provincije Sirije na granici s Jordanom i Izraelom.

17. septembar 2018.: Predsjednici Turske i Rusije Recep Tayyip Erdogan i Vladimir Putin u Sočiju su potpisali memorandum o očuvanju primirja u Idlibu. Režimske Assadove snage kršile su dogovor i u napadima ubile najmanje 105 i ranile više od 300 civila u toj pobunjeničkoj enklavi.

19. decembar 2018.: SAD najavio povlačenje vojske iz Sirije. Počela rasprava o uspostavi sigurne zone na sjeveru Sirije i vraćanju oružja koje je prethodno SAD dao teroristima YPG/PKK-a.

5. februar 2019.: Uz podršku SAD-a, teroristi ISIS-a na istočnoj obali Eufrata okupirali posljednje enklave terorista ISIS-a. Teroristi ISIS-a trenutno kontroliraju samo male enklave pod opsadom režimskih snaga. Američki predsjednik Donald Trump pozvao je evropske zemlje da vrate svoje državljane koji su se borili u redovima terorista ISIS-a u Siriji, a ispostavilo se da evropske zemlje nisu spremne na to. Teroristi YPG/PKK-a su sporazumno oslobodili zarobljene teroriste ISIS-a, a njihove sudbine su predmet aktuelnih rasprava.

Februar – mart 2019.: Assadove režimske snage i njima lojalne proiranske militantne grupe intenzivirale su napade na područja deeskalacijske zone u Idlibu. Predstavnici opozicije iz Idliba javljaju da i ruski avioni izvode napade u toj regiji.
12. mart 2019.: Assadove režimske snage u Islibu su izvele napad na civile upotrebom zabranjenog bijelog fosfora.

Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/ iPad